Ulwaphulo lweDatha? Yintoni Emhlabeni?

Ungavumeli uhlamba lufike kuwe

Ukwaphulwa kwedatha zeziganeko apho ulwazi lithathwa kwinkqubo ngaphandle kolwazi lomnini womnatha, kwaye ngokuqhelekileyo ngaphandle kokuba umnini-akhawunti eyazi, mhlawumbi.

Uhlobo lwenkcukacha elithathiweyo luxhomekeka ngokukodwa ekujoliswe kuko kukwaphulwa kwedatha, kodwa ngexesha elidlulileyo, ulwazi luqulethe ulwazi lwezempilo lomntu; ulwazi lolwazi lomntu, njengegama, iphasiwedi, idilesi, kunye nenombolo yokhuseleko loluntu; nolwazi lwezezimali, kubandakanya ulwazi lwebhanki kunye nekhadi lesikweletu.

Nangona i-personal data idla ngokujoliswe kuyo, ayikho yodwa uhlobo lolwazi olufunwayo. Izimfihlakalo zorhwebo, iipropati zengqondo, kunye neemfihlo zikaRhulumente zixabiseke kakhulu, nangona ukuphulwa kwedatha okubandakanya lolu hlobo lwazi aluyi kuyenza iindaba eziqhelekileyo njengoko ziquka ulwazi lomntu siqu.

Iintlobo zeeNgcaciso zeDatha

Ngokuqhelekileyo sicinga ngokuphulwa kwedatha ngenxa yokuba elinye iqela elincinci labaxhasi lingena kwi-database yolwazi isebenzise izixhobo ezinokusetyenziswa kwe-malware ukuze zisebenzise ukukhuseleka kwenkqubo yokhuseleko.

Izihlaselo ezijoliswe
Nangona oko kwenzeka ngokuqinisekileyo, kwaye kuye kwaba yindlela esetyenzisiweyo kwezinye iindawo eziphambanisekileyo, ezibandakanya ukuphulwa kwedatha ye-Equifax ngasekupheleni kwehlobo le-2017, nto leyo eyabangela abantu abangaphezu kwezigidi eziyi-143 abanolwazi lwezobuqu kunye nolwazi lwezemali, okanye ngo-2009 Inkqubo ye-Heartland yokuTyala, inkqubo yekhadi lekhredithi apho inethiwekhi yecomputer iyancipha, ivumela abacuki ukuba baqoke idatha kwii-akhawunti zekhadi zekrediti ezingaphezu kwezi-130, akuyona yodwa indlela esetyenziselwa ukufumana olu hlobo lwazi.

Insider Job
Inani elikhulu lophulo lokhuseleko kunye nokuthatha idatha yenkampani kuvela ngaphakathi, ngabaqeshwa bangoku okanye abasebenzi abasanda kukhululwa abagcina ulwazi olunzulu malunga nendlela amanethiwekhi kunye neenkcukacha zolwazi ezisebenza ngayo.

Uphulo olungxamisekileyo
Ezinye iintlobo zolwaphulo-nkcukacha azibandakanyi nayiphi na uhlobo lwezakhono ezizodwa zekhomputha, kwaye ngokuqinisekileyo azifani nje okanye zivakalise. Kodwa zenzeka malunga neentsuku zonke. Cinga ngomsebenzi ononophelo lwempilo onokungaboni ngengozi ulwazi lwezempilo yesigulane abanalo igunya lokubona . I-HIPAA (uMthetho we-Inshorensi yokuPhathwa kwe-Intshuwalense nokuPhatha kweMali-mboleko) ilawula ukuba ngubani ongabona nokusebenzisa ulwazi lomntu siqu, kwaye ukubukwa ngengozi kwee rekhodi kuthathwa njengophulaphulo lweedatha ngokwemiqathango ye-HIPAA.

Ukwaphulwa kwedatha kuya kwenzeka, ngoko ke, ngeendlela ezininzi, kubandakanywa ukujonga ngengozi ulwazi lomntu siqu, umqeshwa okanye umqeshwa wangaphambili onenkomo kunye nomqeshi wabo, ngabanye okanye ngamaqela abasebenzisi abasebenzisa izixhobo zokunxibelelana, i-malware, kunye nenjineli yoluntu. ukufumana ufikelelo olungekho mthethweni kwiinkcukacha zenkampani, ubuqili beenkampani ezifuna iimfihlelo zorhwebo, kunye nobukhosi bobukhosi.

Ulwaphulo Lwadatha luvela njani

Ukuphulwa kwedatha kwenzeka ngokukodwa kwiindlela ezimbini ezahlukeneyo: ukuphulwa kwedatha ngokuzikhethela kunye nokungenzi nto.

Ukwaphulwa kobuGwenxa
Ukuphulwa okungazenzisiyo kwenzeka xa umsebenzisi ogunyazisiweyo wedatha elahlekelwa ukulawulwa, mhlawumbi ngokuba nekhompyutheni equlethe idatha engafanelekanga okanye ebiwe, usebenzisa izixhobo zokufikelela ngokusemthethweni ngendlela yokushiya isiseko esicacisiweyo kwabanye ukuba sibone. Khawucinge ngomqeshwa oya kwinqanaba lokuhlwa, kodwa ngokungahambi ngokushiya umshicileli wewebhu uvule kwiziko leenkcukacha.

Ukuphulwa okungenakuzenzela nakho kunokudibanisa kunye nenjongo. Omnye umzekelo uncedo lwenethiwekhi ye-Wi-Fi eyenzelwe ukulinganisa ukubonakala kwexhumo lenkampani . Umsebenzisi ongaboniyo ungangena kwinethiwekhi ye-Wi-Fi inkohliso, unikezele iinkcukacha zokungena ngemvume kunye nolunye ulwazi olufanelekileyo malunga nehack ezayo.

Ulwaphulo olusesikweni
Ukuphulaphulwa kwedatha kungenziwa ngokusebenzisa iindlela ezininzi ezahlukeneyo, kubandakanywa nokufikelela ngqo ngokomzimba. Kodwa indlela esoloko ikhankanywe kwiindaba zihlobo oluthile lokuhlaselwa kwe-cyber, apho umhlaseli efaka enye indlela ye-malware kwiikhomputha zetekethi okanye inethiwekhi eyenza ukufikelela kumhlaseli. Emva kokuba i-malware isendaweni, ukuhlaselwa kwangoku kungenzeka ngokukhawuleza, okanye kwandiswe ngaphezu kweeveki okanye iinyanga, ukuvumela abahlaseli ukuba baqoke ulwazi oluninzi njengoko banako.

Into onokuyenza

Khangela ukuba ukhangele ukuba i- 2-Factor Authentication (2FA) iyatholakala, kwaye uyisebenzise ngokuninzi ukhuseleko olunikezayo.

Ukuba ukholelwa ukuba ulwazi lwakho lubandakanyekile kwimeko, qaphela ukuba imithetho yokukwaziswa kwephula idatha ihluka ngohlobo, kwaye ichaze phantsi kweemeko zethengi ukuba ngabaqashi baxelelwe. Ukuba ukholelwa ukuba uyinxalenye yokwaphulwa kwedatha, qha ga mshelana nenkampani echaphazelekayo kwaye uqinisekise ukuba ulwazi lwakho luye lwaphazamiseka, kunye noko baceba ukukwenza ukunciphisa imeko.